NHỮNG ĐIỀU BẠN CẦN BIẾT VỀ GIỚI

NHỮNG CẢM XÚC THƯỜNG GẶP CỦA BẠN

Thích tự giải quyết vấn đề
Muốn được đối xử như người lớn.
Quan tâm với bạn bè khác giới.
Dành nhiều thời gian cho bạn bè và người trong gia đình-
Có cảm xúa mạnh mẽ.
Hay ghi nhật ký.
Ngượng ngùng.
Thích tâm sự với bạn bè cùng lứa.
Tò mò, ham tìm hiểu cái mới.
Bắt đầu quan tâm đến bản thân nhiều hơn.
Thích trang điểm ngắm vuốt.
Cảm thấy như chẳng ai hiểu mình
Dễ cảm thấy bị xúc phạm.
Hay bồn chồn lo lắng, bối rối về những thay đổi của bản thân.
Thích ngồi một mính suy nghĩ vẩn vơ

I. Khái niệm về tuỏi dậy thì:
Tuổi dậy thì bắt đầu từ 10 – 13 tuổi và kết thúc vào 17 – 19 tuổi ( trẻ em gái thường dậy thì sớm hơn trẻ em trai 1- 2 năm)
Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp của sự phát triển con người từ trẻ con thành người lớn. Đặc trưng của giai đoạn này là sự phát triển đạc biệt mạnh mẽ cả về thể chất , tâm lý, tình cảm và khả năng hòa nhập xã hội , cộng đồng.
Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì thanh thiếu niên từ 10 đến 19 tuổi được gọi là vị thành niên(VTN).

II. Những biến đổi về thể chất và tâm lý tình cảm ở tuổi dậy thì:
Những biến đổi về thể chất:
Có thể nhận thấy những biến đổi sau đây ở tuổi dậy thì
Ở em gái:
Ngay trước khi bước vào tuổi dậy thì, cơ thể bắt đầu phát triển nhanh hơn mức bình thường. Các em gái cao rất nhanh và khi 18 tuổi các em có thể cao bằng một người phụ nữ trưởng thành.
Ngoài thay đổi về chiều cao, vú bắt đầu phát triển, mọc lônng ở bộ phận sinh dục và cơ thể xuất hiện trứng cá.
Giai đoạn dậy thì chính thức được đánh dấu bằng lần hành kinh đầu tiên, báo hiệu trứng đã bắt đầu rụng và có khả năng có thai. Giai đoạn này diễn ra những biến đổi quan trọng cho việc chuẩn bị làm mẹ sau này: Tử cung lớn và dày hơn, tuyến vú phát triển , xương hông rộng ra.
Ở em trai:
Khi các em trai bước vào tuổi dậy thì , đặc điểm rõ rêy\tj nhất là sự phát triển mạnh mẽ về chiều cao và đến 17 -18 tuổi hầu hết các em đã đạt chiều cao tối đa. Cùng với sự phát triển chiều cao, dần dần xuất hiện lông mu, ria mép và mọc trứng cá. Đồng thời dương vật và tinh hoàn cũng bắt đàu phát triển về kích thước. Thanh quản mở rộng , vỡ giọng nói. Tiếp đó là sự phát triển cơ bắp ở ngực, vai và đùi và con trai bắt đàu có hình dáng đặc trưng của nam giới.
Lưu ý: Ở tuổi dậy thì không phải tất cả các em cùng tuổi hoặc cùng giới đều phát triển như nhau. Có em có một số biểu hiện thay đổi sớm hơn một số em khác và một số biẻu hiện chậm hơn các em khác.

Những biến đổi về tâm lý tình cảm.
Cùng với sự biến đổi về thể chất, đời sống tinh thần , tâm lý, tình cảm của thành niên cũng trải qua những biến đối sâu sắc.
Khi bước vào tuổi dậy thì, các em đang bước tới ngưỡng cửa người lớn. Các em thường có những cảm giác sâu sắc rằng mình không còn là trẻ con nữa.
Các em muốn được đối xử như người lớn, muốn thoát khỏi những ràng buộc của cha mẹ và gia đình. Ở giai đoạn này thường xảy ra những xung đột giữa vị thành niên và cha mẹ họ, vì họ vẫn coi các em họ là trẻ con.
Các em muốn được độc lập trong suy nghĩ và hành động , muốn thử sức mình và khám phá những cái mới để khẳng định mình là người lớn. Các em thích giao tiếp với ban bè cùng lứa hay người lớn hơn và dễ dàng bộc lộ tâm sự với bạn bè. Đây là những đặc điểm người lớn cần biết để hiểu rõ những nhu cầu, những mối quan tâm, những vướng mắc và những khát khao trong các em để có thể có những lời khuyên và cách giải quyết.
Cũng chính trong giai đoạn này , các em bắt đầu quan tâm đến bạn khác giới và xuất hiện những cảm xúc giới tính mới lạ. Điều này khiến các em rất có ý thức về cơ thể và giới của mình và có những rung cảm khi nghĩ tới một người bạn khác giới. Có lúc những rung cảm này trở nên quá mãnh liệt, khi lý trí chưa đủ để giúp các em làm chủ được mình, khiến các em có thể có những hành vi chưa đúng mực, có hại cho sức khỏe trong quan hệ với bạ khác giới. Mặc dù giai đoạn dậy thì có tầm quan trọng, nhơng ít người có hiểu biết về kiến thức, thái độ và hành vi liên quan đến sức khỏe cùng với nhu cầu hỗ trợ xã hội của lứa tuổi này. Nói chung tuổi dậy thì là một thời kỳ phức tạp và ngay cả bản thân các em và người lớn đều không hiểu thật sự rõ ràng. Các hậu quả của những thiếu hiểu biết cần thiết không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đối với bản thân các em, mà còn gián tiếp ản hưởng tới nguồn lực xã hội, sựu phát triển kinh tế - xã hội và tương lai của đát nước.
Sự giúp đỡ , hỗ trợ trẻ em trong giai đoạn tuổi dậy thì.
Con người ta từ lúc sinh ra đến lúc trưởng thành ai cũng phải trải qua giai đoạn tuổi dậy thì ( tuổi VTN) với những thay đổi của cơ thể cũng như những thay đổi về tâm lý, tình cảm…. nhưng thường được xem là chuyện riêng tư, kín đáo, không dễ chia sẻ, bày tỏ, tạo ra tâm lya ngại ngùng , xấu hổ và im lặng. Thực tế cho thấy hành trình của tuổi dậy thì không phải đơn giản như vậy.
Các em cần được cung cấp, được hướng dẫn để hiểu quá trình thay đổi của bản thân mình. Đồng thời các em cần được người lớn thông cảm, khuyến khích tạo điều kiện nói lên những băn khoăn, thắ mắc của các em. Các em cần được người lớn giúp đỡ , hướng dẫn những lời khuyên, giải đáp thắc mắc, chia sẻ những cảm xúc để các em vượt qua được giai đoạn chuyển tiếp này của cuộc đời và vững bước tới tương lai

III. “Tìm hiểu các cơ quan sinh sản nữ “
Tên các bộ phận và các cơ quan sinh sản nữ Mô tả vị trí Chức năng
Môi lớn ( còn gọi là môi ngoài) …bộ phận này là một cặp lớn hơn môi nhỏ tạo bởi những nếp da mềm trong âm hộ … cùng với môi nhỏ (môi trong) che chở toàn bộ bộ phận sinh dục
Môi nhỏ ( còn gọi là môi trong) … bộ phận này là một cặp nhỏ hơn môi lớn tạo bởi những nếp da mềm trong âm hộ … cùng với môi lớn (môi ngoài) che chở toàn bộ bộ phận sinh dục
Màng trinh … là một màng da ở ngay phía trong môi nhỏ. Hình dạng màng này của mỗi người khác nhau. Có thể có người không có. … màng này che một phần của âm đạo
Âm vật … là màng nhô ở ngay trên đầu môi nhỏ … là cơ quan vô cùng nhạy cảm của cơ thể nữ giới bởi có nhiều nút thần kinh tập trung tại đây
Cửa âm đạo … là phần ngoài cùng của âm đạo được che chở bởi hai cặp môi lớn và môi bé … là cửa ngõ dẫn vào các cơ quan sinh dục trong của nữ
Âm đạo … là một khoang rỗng dài có độ co dãn rất lớn … khi giao hợp, khoang rỗng này giãn ra đón nhận dương vật. Khi đẻ, nó giãn rộng để đưa em bé ra ngoài cũng qua đường đó. Máu kinh ra ngoài cũng qua đường đó.
Cổ tử cung … là phần tiếp nối giữa âm đạo và tử cung, là một lỗ nhỏ ở phẩn dưới của tử cung … giúp che chở và bảo vệ tử cung. Nó thông tử cung với phần trên âm đạo. nó giãn rộng ra khi em bé trong tử cung chuẩn bị chào đời
Tử cung .. được cấu tạo bởi các cơ khỏe và nó rỗng ở bên trong. Hình dáng và kích cỡ của nó như một quả lê nhỏ đặt ngược. thông với hai ống dẫn trứng và âm đạo … còn gọi là dạ con, có thể co giãn rất tốt. Là nơi thai nhi hình thành, được nuôi dưỡng và bao bọc trong khoảng 9 tháng trước khi chào đời
Ống dẫn trứng … là nơi ống dài khoảng 7-8cm, mỗi ống có một đầu nối với tử cung và đầu kia gần như chạm vào buồng trứng … là nơi trứng chín rụng nằm ở đó để chờ thụ tinh; là đường trứng đi về tử cung
Buồng trứng … gồm hai buồng nằm ở hai bên tử cung … có nhiệm vụ sinh ra trứng và các hoóc môn sinh dục nữ

IV. “Tìm hiểu cơ quan sinh dục nam”
Tên các bộ phận và các cơ quan sinh sản nam Mô tả và vị trí Chức năng
Bao tinh hoàn … là phần da mỏng bao bọc bên ngoài tinh hoàn … bao bọc và bảo vệ tinh hoàn
Tinh hoàn … là hai bộ phận hình bầu dục nấp sau dương vật, mềm và được bao tinh hoàn bao bọc và bảo vệ … có nhiệm vụ sản sinh ra tinh trùng và các hoóc môn sinh dục quyết định các đặc tính giới nam và điều khiển hoạt động sinh dục
Mào tinh … là phần giống chiếc mũ phía trên mỗi tinh hoàn. Đây là bộ phận dạng ống xoắn lại với nhau để tinh từ tinh hoàn đi qua, trước khi lên ống dẫn tinh … các tinh trùng từ tinh hoàn đi qua bộ phận này và “trưởng thành” ở đó, trên đường chúng tới ống dẫn tinh
Ống dẫn tinh … là hai ống (mỗi ống từ một tinh hoàn) dài khoảng 40cm, mảnh mềm và không xoắn, bắt đầu từ mào tinh và vòng vèo nối tới niệu đạo … là đường dẫn tinh trùng, bắt đầu từ mào tinh và vòng vèo nối tới niệu đạo
Túi tinh … là hai túi chứa tinh dịch, ống của nó nối tiếp với ống dẫn tinh … nơi sản sinh ra chất dịch để nuôi dưỡng tinh trùng và kết hợp với tinh trùng tạo thành một hỗn hợp gọi là tinh dịch. Tinh dịch được chứa ở đây
Tuyến tiền liệt … là tuyến nằm ngay ở phía dưới bàng quang … là tuyến có nhiệm vụ sản sinh ra dịch có chứa chất dinh dưỡng để nuôi sống và trợ giúp thêm cho việc dịch chuyển của tinh trùng
Niệu đạo … là ống dẫn rất bé bên trong dương vật … có nhiệm vụ dẫn nước tiểu và tinh dịch ra ngoài
Dương vật … là bộ phận được hình thành bởi các mô mềm, xốp và các mạch máu. Nước tiểu và tinh trùng từ trong cơ thể nam giới đi ra ngoài qua lỗ nhỏ ở đầu chóp dương vật … là bộ phận đa năng vừa dùng để tiểu tiện, vừa có chức năng sinh dục
Bao quy đầu … là phần da mỏng bao bọc ngoài đầu chóp của dương vật … để bảo vệ quy đầu
Quy đầu … phần hình chóp ở đầu dương vật … đây là phần nhạy cảm nhất của cơ thể nam giới bởi vì có nhiều nút thần kinh tập trung tại đây

V.Chu kỳ kinh nguyệt:
Kinh nguyệt: ( còn gọi là hành kinh hoặc thấy tháng – vì xảy ra hàng tháng) đánh dấu sự bắt đầu trưởng thành về mặt tình dục của các em gái. Kinh nguyệt là do lớp màng tử cung bong ra và trôi ra ngoài cùng với máu theo định kỳ. Sự bắt đầu của kinh nguyệt có nghĩa là em gái có khả năng mang tahi và sinh con.
Chu kỳ kinh nguyệt ( còn gọi là hành kinh) là khoảng thời gian từ ngày bắt đầu thấy kinh lần này đến ngày thấy kinh lần sau ( từ 28 – 30 ngày).

Tại sao có kinh nguyệt:
- Khi một em bé chào đời, hai buồng trứng đã có hàng nghìn tế bào trứng với kích thước bằng hạt cát. Những chấm nhỏ trên hình hai quả cầu là buồng trứng.
- Hàng tháng , một cái trứng trưởng thành và rời khỏi buồng trứng . Hiện tượng này gọi là rụng trứng.
- Trứng bị hút vào ống dẫn trứng và di chuyển về phía tử cung( hình chữ V). Đồng thời lớp niêm mạc trong tử cung bắt đầu dày lên để đón trứng.
- Một cái trứng chỉ có thể phát triển thành một đứa trẻ nếu kết hợp được với một tế bào tinh trùng. Nếu tinh trùng kết hợp với trứng , người phụ nữ sẽ mang thai, trứng đã thụ tinh sẽ bám chặt vào lớp niêm mạc dày của tử cung. Đây là nơi nuôi dưỡng đứa bé cho đến ngáy sinh.
- Nếu trứng không được thụ tinh, lớp niêm mạc sẽ không cần thiết nữa và sẽ bong ra. Niêm mạc , lớp màng trứng sẽ trôi từ tử cung đến âm đạo để ra ngoài cơ thể. Đây là hiện tượng kinh nguyệt. Kinh nguyệt sẽ xảy ra sau khi rụng trứng khoảng 14 ngày. Thời gian hành kinh có thể kéo dài từ 2 – 8 ngày, nhưng trung bình là khoảng 4 – 6 ngày. Kinh nguyệt xảy ra hàng tháng và kết thúc khi người phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh . Kinh nguyệt sẽ tạm dừng khi người ohụ nữ có thai và bắt đầu trở lại sau khi đẻ, nếu mẹ không cho con bú.

Sự thụ thai:
Khi nam và nữ giao hợp, hàng triệu tinh trùng sẽ được phóng ra và bơi vào âm đạo, vào tử cung và qua ống dẫn trứng. Nếu ở đó có một trứng đã trưởng thành , có thể xảy ra thụ tinh. Mặc dù hanngf triệu tinh trùng, song phần lớn chỉ có một con có thể thụ tinh cho trứng. Khi đến điểm hẹn, tinh trùng này chui được vào bên trong trứng thì trứng sẽ hình thành một lớp rào cản, ngăn chặn không cho tinh trùng khác xâm nhập vào nữa. Trứng được thụ tinh sẽ đi qua ống dẫn trứng vào làm tổ trong tử cung, nơi bào thai sẽ lớn lên.
Nếu trứng không được thụ tinh , kinh nguyệt sẽ xảy ra.
Một cô gái đã ở tuổi dậy thì có thể có thai nếu có giao hợp, thậm chí ngay từ lần đầu tiên.